Rozwód kościelny - kto może go wziąć i kto może pomóc?

Najczęstszą przyczyną rozwodów w Polsce jest niezgodność charakterów. A w sądzie kościelnym? Trudno powiedzieć, ponieważ nie ma czegoś takiego jak „rozwód kościelny” – jest za to stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego.

Dlaczego w kościele nie można się rozwodzić?

W kościele katolickim mężczyznę i kobietę wiąże nierozerwalny węzeł małżeński. Oznacza to, że ważny sakrament małżeństwa nie może ulec zerwaniu - nawet jeżeli istnieją ku temu poważne przesłanki, np. zdrada, nałogi, przemoc fizyczna lub psychiczna. Skoro związek zawarty przed Bogiem to praktycznie niezniszczalny monolit, dlaczego tyle małżeństw zdołało uzyskać już „rozwód” w sądzie kościelnym? Słowo klucz to ważny. Może się bowiem okazać, że już podczas zawierania małżeństwa występowały pewne okoliczności, które podważają ważność sakramentu. Jeżeli małżonkom uda się to udowodnić, wówczas zamiast rozwodu mogą uzyskać stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego - to tak, jakby małżeństwo nigdy nie istniało.

Przeszkody zrywające, dzięki którym można uzyskać rozwód kościelny

Kodeks Prawa Kanonicznego wyróżnia tzw. przeszkody zrywające, na podstawie których można udowodnić nieważność sakramentu małżeństwa. Przyczyny te zostały wymienione w kanonach od 1083 do 1094. Kościół wskazuje tutaj takie powody jak:
- wiek małżonków, gdy np. do ślubu przystąpiły osoby niepełnoletnie (w wyjątkowych okolicznościach kobieta może zawrzeć związek małżeński po ukończeniu 16 roku życia);
- trwała niezdolność do odbycia stosunku płciowego przez kobietę lub mężczyznę, np. impotencja;
- pozostawanie w związku małżeńskim z inną osobą, czyli poligamia;
- brak chrztu u jednego z małżonków;
- zawarcie związku z osobą duchowną (święcenia kapłańskie, wieczyste śluby czystości);
- zmuszenie do małżeństwa poprzez uprowadzenie lub przetrzymywanie;
- zabójstwo poprzedniego współmałżonka lub współudział w tym zabójstwie;
- pokrewieństwo lub powinowactwo małżonków w linii prostej;
- przeszkoda przyzwoitości publicznej, czyli zawarcie małżeństwa z bliskim krewnym konkubiny lub konkubenta;
- pokrewieństwo wynikające z adopcji.

Rozwód ze względu na wady zgody małżeńskiej

Kiedy żadna z powyższych przeszkód nie pasuje do sytuacji małżonków, wówczas prawnik od rozwodów kościelnych może zapytać o inne przyczyny wymienione w Kodeksie Prawa Kanonicznego. Kanon 1095 mówi o tzw. wadach zgody małżeńskiej. Chodzi tutaj o przypadki małżeństw zawieranych z osobami o ograniczonych możliwościach intelektualnych, osobami cierpiącymi na zaburzenia psychiczne oraz z osobami, które nie są w stanie spełniać obowiązków małżeńskich (np. ze względu na orientację seksualną czy nałóg). Wada zgody małżeńskiej występuje również wtedy, gdy współmałżonek przystąpił do sakramentu pod przymusem, wskutek podstępu lub pod pewnymi warunkami dotyczącymi przyszłości.

Brak ważnej formy zawarcia małżeństwa

Tak zwany „rozwód kościelny” można uzyskać również wtedy, gdy nie zostanie zachowana odpowiednia forma kanoniczna opisana w kanonach 1108-1123. Przepisy prawa kościelnego uściślają między innymi, kto i w jakich okolicznościach może udzielać sakramentu małżeństwa oraz jakie wymagania powinny być spełnione (np. obecność dwóch świadków). W praktyce rzadko się zdarza, żeby stwierdzono nieważność małżeństwa wskutek błędów proceduralnych. Jednak w nielicznych przypadkach zazwyczaj chodzi o brak upoważnienia kapłana do udzielania sakramentu małżeństwa.

Prawnik od rozwodów kościelnych - do kogo można się zgłosić?

Osoby zainteresowane instytucją stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego mogą działać na własną rękę, ale mogą też skorzystać ze wsparcia wyspecjalizowanego prawnika. Pomoc przy tzw. „rozwodach kościelnych” oferuje na przykład adwokat kościelny, czyli prawnik specjalizujący się w sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego.

kancelariawojdala.pl/rozwod-ko...